Van leverage naar leadership: hoe PE Buy-and-Build heruitvindt

Renteverhogingen van centrale banken om inflatie te bestrijden – met name door de ECB en de SNB – hebben dealfinanciering aanzienlijk duurder gemaakt; referentierentes in de eurozone en Zwitserland bereikten meerjarige pieken. Daardoor is PE-dealactiviteit in Europa afgekoeld. Het aantal deals daalde sterk in 2023–24 doordat sponsors voorzichtiger werden te midden van economische onzekerheid en strakkere kredietvoorwaarden. De deals die wél doorgaan zijn vaker high-value, high-conviction. Investeerders focussen op veerkrachtige kasstromen en strategische fit, wetend dat elke acquisitie zwaarder moet wegen in een uitgedunde pijplijn.

De impact is het grootst in large-cap, waar sterk geleveragede buy-outs moeilijker te rechtvaardigen zijn door strengere lending-terms en risico-averse financiers. Het mid-marketsegment bleef actiever, gesteund door hogere equity-bijdragen en add-ons. Sponsors ‘equitizen’ transacties vaker, met minder schuld en momentum via bolt-on groei. Ondanks tegenwind blijft PE-dry powder overvloedig – wereldwijd meer dan een biljoen dollar. Resultaat: een deallandschap met opgehoopt kapitaal, gedisciplineerde underwriting en verscherpte scrutinie per stap.

Hogere rente verhoogt de lat overal. Duurder vreemd vermogen verandert het rendementsprofiel van geleveragede deals. Om ~20% IRR te halen over een typische houdperiode van zeven jaar, is nu meer dan het dubbele jaarlijkse earnings-groei nodig vergeleken met een laagrenteklimaat. De druk op earnings, synergierealizatie en cashgeneratie is groot. Elke acquisitie binnen Buy-and-Build moet substantieel bijdragen aan waardecreatie, anders drukt zij de totaalrendementen.

Financieringsbeperkingen zijn eveneens cruciaal. Zo stokte recent een Duitse mid-market transactie (manufacturing-platform) nadat banken term sheets introkken door aangescherpte kredietrisicomodellen. Breder gezien trekken lenders zich terug en stellen strengere voorwaarden: krapper covenantenkader en hogere spreads. Dat beperkt de mogelijkheid om add-ons met schuld te financieren. Sommige firma’s kampen zelfs met herfinancieringsdruk of covenant-breuken, waardoor agressieve roll-ups risicovoller worden. Tegelijk blijven waarderingsverwachtingen van verkopers niet altijd aangepast aan het nieuwe normaal, wat tot lastigere onderhandelingen en bredere bid-ask-spreads leidt.

Ook integratie- en executierisico’s nemen toe. Bij hoge financieringskosten lopen de kosten van vertraging of tegenvallende synergie snel op. Add-ons die vroeger vooral schaal of geografie brachten, vereisen nu sterkere strategische fit en snellere integratie. Daarbovenop blijven exitmarkten gedempt. Met minder IPO’s en minder strategische kopers die piekmultiples betalen, houden veel PE-huizen assets langer aan – wat de tijdslijn en complexiteit van meerjarige Buy-and-Build-programma’s vergroot.

Gezien deze uitdagingen kiezen sponsors voor een meer doordachte, waardegerichte Buy-and-Build-aanpak. Een belangrijke verschuiving is het tempo: in plaats van snel schaal toe te voegen, focussen firma’s op minder maar kwalitatief sterkere add-ons die de concurrentiepositie van het platform versterken of duidelijke synergie ontsluiten. Doel is niet alleen omzetgroei, maar marge- en winstgroei om hogere financieringskosten te compenseren.

Ook de kapitaalstructuur evolueert. Sponsors brengen meer equity in en gebruiken minder leverage. Dat verlaagt financieel risico en rentelast, maar vereist sterkere operationele executie om rendement te behouden. Operationele verbeteringen zijn daarom de primaire hefboom: marges verhogen, digitale upgrades, commercial excellence en leiderschapsontwikkeling om organische EBITDA-groei te realiseren.

Dealstructuren worden creatiever. Om waarderingskloven te overbruggen en upfront-risico te beperken, zetten veel firma’s earn-outs, verkopersfinanciering en equity rollovers in. Deze tools richten incentives uit en verminderen de afhankelijkheid van schuld, zodat deals ook bij krappe financiering doorgaan. Tegelijk wordt integratieplanning eerder naar voren gehaald; operating partners en functionele specialisten worden ingebed om executie te borgen en synergie snel te materialiseren.

Tot slot wordt de investeringshorizon langer. CEO’s van portfoliobedrijven herijken interne incentives, richten teams op langere termijnen uit en bereiden zich voor op een langere periode van integratie en performancetracking. Met minder aantrekkelijke exits op korte termijn wordt een geduldig, gedisciplineerd pad uitgetekend over meerdere jaren.

Hoewel het hoogrenteklimaat complexiteit toevoegt, verwachten veel marktpartijen dat rentes stabiliseren – of zelfs dalen – in de komende 12–18 maanden. De ECB heeft mogelijke renteverlagingen gesignaleerd als de inflatie afkoelt. Dat kan financieringskanalen geleidelijk heropenen en dealactiviteit versnellen. Intussen zijn goed gekapitaliseerde fondsen met een gedisciplineerde strategie goed geplaatst om te profiteren, met name van corporate divestments, opvolgingsgedreven verkopen en competitieve dislocatie.

In de DACH-regio zorgt een golf van SME-eigenaren die met pensioen gaan voor een pijplijn van aantrekkelijke middelgrote bedrijven. Deze vormen vruchtbare grond voor Buy-and-Build, zeker met lokale integratie-expertise en langetermijnvisie. Naarmate de marktomstandigheden evolueren, staan firma’s met veerkrachtige platforms en aangescherpte operating playbooks het best gepositioneerd.

“Steeds vaker schakelen portfolio-CEO’s strategische adviseurs in voor targetselectie, synergie-evaluatie en dealstructurering. M&A-adviespartijen die de druk van vandaag begrijpen en hands-on executie bieden, worden essentiële partners.” – Frederik Beumer, Head of Benelux